موفقیت محققان ایرانی در انتقال هدفمند دارو به بافت های سرطانی بدن

بیماری سرطان یکی از اصلی ترین بیماری هایی به شمار می رود که در اقصی نقاط جهان سلامت بشر را تهدید می کند. ازاین رو تحقیقات در حوزه دارو برای مهار و درمان این بیماری در حال انجام است.

به گزارش ستاد ویژه توسعه فناوری نانوریاست جمهوری،امروزه سرطان دومین عامل مرگ ومیر در جهان محسوب می شود که پیش بینی می شود در سال های آینده به اولین عامل مرگ ومیر تبدیل شود. بنابراین ارائه و معرفی داروها و راه های متفاوت جهت درمان سرطان ضروری به نظر می رسد.

دکتر حامد همیشه کار محقق دانشگاه علوم پزشکی تبریز با بیان این مطلب که داروهای ضد سرطان به صورت غیرانتخابی عمل می کنند و با تخریب بافت غیر سرطانی موجب عوارض گسترده می شوند، در رابطه با اهداف طرح حاضر گفت: هدف از انجام این کار سنتز نانوذرات مغناطیسی با قابلیت بارگیری و حمل داروی ضد سرطان ۶- مرکاپتوپورین بوده است. این دارو جز یکی از داروهای مؤثر ضد تومور در طی ۵۹ سال گذشته است که به طور گسترده جهت درمان و مهار سرطان خون در کودکان، پیشگیری از پس زدن عضو پیوند یافته و بیماری های التهابی مورد استفاده قرار می گیرد.

به گفته وی، استفاده از نانوحامل سنتز شده در این طرح به منظور دارورسانی هدفمند به بافت توموری موجب می شود، اثرات جانبی دارو بر روی بافت های سالم اطراف تومور به طور مؤثری کاهش یافته و اثربخشی دارو افزایش پیدا کند.

همیشه کار افزود: خاصیت آب گریزی داروی ۶- مرکاپتوپورین امکان استفاده از آن را تا حدودی محدود می کند. اما با محبوس کردن این دارو در نانوذرات سنتزشده با پوشش پلیمری که قابلیت اتصال کووالانسی این دارو را داراست، می توان آن را تا رسیدن به بافت هدف محافظت کرده و در آنجا توسط آنزیم ها آزاد کرد.

در طرح حاضر در ابتدا کوپلیمرهای پاسخگوی سه گانه با قابلیت اتصال به نانوذره مغناطیسی و بارگیری داروی ضد سرطان ۶- مرکاپتوپورین و پس از آن نانوذرات مغناطیسی به روش هم رسوبی سنتز شده و در ادامه نانوذرات پلیمری و مغناطیسی به اصطلاح انکوبه شده و نانوحامل هوشمند سنتز شده است.

در مرحله ی بعد میزان بارگیری و آزادسازی دارو در شرایط متفاوت دما، pH و ریدوکس محیط بررسی شده است. در انتها اثربخشی سامانه ی تولید شده در رده های سلولی سرطانی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

این تحقیقات حاصل تلاش های دکتر حامد همیشه کار- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز- دکتر علی اکبر انتظامی و دکتر ناصر ارسلانی- اعضای هیأت علمی دانشگاه تبریز- مرجان قربانی- دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه تبریز- و حامد حاجی پور- دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی تبریز- است.

نتایج این کار در مجله New Journal of Chemistry (جلد ۴۰، شماره ی ۴، سال ۲۰۱۶، صفحات ۳۵۶۱ تا ۳۵۷۰) به چاپ رسیده است.