خطای بزرگ در رابطه با ابلاغیه عرضه متادون در خارج از داروخانه

به گزارش دوشنبه های دارویی، روز گذشته سعید کریمی معاون درمان وزارت بهداشت درباره وضعیت توزیع متادون در مراکز ترک اعتیاد، گفت: فعلا تصمیم ستاد مبارزه با مواد مخدر، این است که متادون به مراکز ترک اعتیاد داده شود و به داروخانه‌ها ارائه نمی‌شود. زیرا متادون دارویی نیست که مردم به راحتی از داروخانه دریافت کنند. باید جایی باشد که تحت نظر پزشک تجویز و مصرف شوند. فعلا طبق نظر ستاد مبارزه با مواد مخدر، مراکز درمان اعتیاد متادون را تحویل گرفته و تحت نظارت پزشک تجویز و مصرف می‌شود. البته در دنیا لزوما به این صورت نیست و در داروخانه‌ها هم در شرایط خاصی توزیع می‌شود.

واکنش رئیس انجمن داروسازان ایران

محمدباقر ضیا، در نامه ای خطاب به وزیر بهداشت در خصوص دستورالعمل جدید مراکز سوء مصرف مواد به چهار ایراد اساسی اشاره کرده و نوشت:

نظر به اعلام معاونت محترم درمان در رابطه با عدم ارائه داروهای درمان اعتیاد به داروخانه‌ها در دستورالعمل جدید مراکز سوء مصرف مواد (SUD)، به استحضار می‌رساند که بنا به دلایل زیر این اقدام غیرقانونی بوده و در صورت اجرا، قابلیت پی‌گیری قضایی دارد:

۱.بر اساس بند (و) ماده ۱۹۶ قانون برنامه سوم توسعه (۱۳۷۹)، عرضه دارو به مصرف کننده نهایی، خارج از داروخانه ممنوع می‌باشد.

۲.بر اساس بند ۸ مصوبه جلسه ۱۳۶ ستاد مبارزه با مواد مخدر به شماره: ۷۴۴۸۶۹/۱۰ مورخ : ۱۵/۵/۹۸ مقرر شد تا توزیع داروهای آگونیست درمان اعتیاد به‌جای مراکز درمان اعتیاد، از طریق داروخانه‌ها انجام شود.

۳.بر اساس ضابطه نظام توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل در داروخانه (۱۳۹۹)، داروخانه‌های واجد شرایط، مجاز به توزیع و عرضه تحت کنترل می‌باشند.

۴.بر اساس دادنامه شماره: ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۲۵۴ مورخ: ۱۲/۵/۱۴۰۰ هیات عمومی دیوان عدالت عمومی، شکایت کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز درمان سوء مصرف مواد کشور برای ابطال بند‌های شماره ۳ و ۴ این نامه (به منظور جلوگیری از عرضه داروهای آگونیست درمان اعتیاد از طریق داروخانه‌های منتخب)، توسط دیوان عدالت اداری رد شد (پیوست).

لذا دستورالعمل معاونت درمان در رابطه عدم ارائه داروهای درمان اعتیاد به داروخانه‌ها، غیر قانونی و  غیر قابل اجراست.

بنابراین ضمن تاکید بر اجرای «ضابطه نظام توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل در داروخانه (۱۳۹۹)» و «دستورالعمل تعیین داروخانه واجد شرایط توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل (۱۴۰۰)» سازمان غذا و دارو، دستور فرمائید هرگونه دستورالعمل مغایر با آنها ملغی اعلام گردد.

واکنش رئیس شورای عالی داروخانه های انجمن داروسازان

مهدی زارعی در گفتگو با خبرنگار دوشنبه های دارویی گفت: طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی و دستورالعمل های وزارت بهداشت و درمان داروی متادون باید در داروخانه زیر نظر دکتر داروساز تحویل شود.

وی افزود: از نظر قانونی هر دارویی که در کشور تایید شده و در فهرست دارویی قرار گرفته باشد باید در داروخانه توزیع شود.

زارعی اظهار کرد: با توجه به اینکه داروی متادون یک داروی مخدر و تحت کنترل است حتما باید تحت نظر دکتر داروساز در داروخانه با تجویز پزشک و رعایت تمامی پروتکل های مربوطه تحویل بیمار گردد.

رئیس شورای عالی داروخانه های انجمن داروسازان ادامه داد:  اکثریت بیماران مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد پلی فارماسی (چند دارویی) بوده و باید تحت نظارت داروساز دارو را دریافت کنند.

وی تاکید کرد: بر فرض اینکه در مقطعی داروی متادون بنا به دستور مقامات در کلنیک های ترک توزیع شود در این صورت نیز حضور داروساز برای دارو درمانی و جلوگیری از عوارض بیماری و رعایت قوانین الزامی است چون این حق قانونی بیمار بوده و برای پروسه درمان ضروری است و تحت هیچ شرایطی قابل کتمان نیست.

زارعی خاطر نشان کرد: طبق قوانین داخلی و بین‌المللی پزشک تجویز کننده داروست و داروساز حسب نسخه پزشک دارو را ضمن بیان دستور مصرف و عوارض جانبی دارو و یا بررسی تداخلات احتمالی تحویل بیمار می دهد از وزارت بهداشت درمان انتظار می رود به دستورالعمل های تنظیمی خود و رعایت حقوق بیماران پایبند باشد.

واکنش نائب رئیس انجمن داروسازان ایران

سیدعلی فاطمی با اشاره به دستورالعمل وزارت بهداشت مبنی بر عدم توزیع داروهای درمان اعتیاد در داروخانه‌ها و توزیع آن در مراکز درمانی اعتیاد، گفت: با توجه به اعلام اخیر معاونت درمان وزارت بهداشت مبنی بر عدم ارائه داروهای درمان اعتیاد به داروخانه‌ها که در دستورالعمل جدید مراکز سوء‌مصرف مواد یا SUD، مطرح شده، باید توجه کرد که بنا به دلایلی انجام این اقدام غیرقانونی بوده و قابل اجرا نیست.

وی افزود: بر اساس همه قوانین موجود از جمله قانون اصلی که قانون مقررات امور پزشکی و دارویی مصوب ۱۳۴۴ است، هیچ محلی غیر از داروخانه، برای عرضه داروها معرفی نشده است. علاوه بر این، بر اساس بند (و) ماده ۱۹۶ قانون برنامه سوم توسعه مصوب ۱۳۷۹، عرضه دارو به مصرف‌کننده نهایی، خارج از داروخانه ممنوع است.

فاطمی ادامه داد: ماجرا از اینجا شروع شد که در جلسه شماره ۱۳۶ ستاد مبارزه با مواد مخدر در مرداد ماه ۱۳۹۸، مقرر شد تا توزیع داروهای آگونیست درمان اعتیاد به‌جای مراکز درمان اعتیاد، از طریق داروخانه‌ها انجام شود. بر همین اساس سازمان غذا و دارو در سال ۱۳۹۹، ضابطه نظام توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل در داروخانه را نوشت و داروخانه‌های واجد شرایط  توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل را تعریف کرد.

فاطمی گفت: به دنبال این دو اقدام، کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز درمان سوء‌مصرف مواد از ستاد مبارزه با مواد مخدر و همینطور سازمان غذا و دارو، به دیوان عدالت اداری شکایت کرد، اما هیات عمومی دیوان در تاریخ ۱۲ مرداد ماه  ۱۴۰۰ این شکایت را رد کرد و این مصوبات را قابل ابطال ندانست. بر این اساس دستورالعمل معاونت درمان در مورد اینکه داروهای درمان اعتیاد به داروخانه‌ها داده نمی‌شود، غیر قانونی بوده و با توجه به رای قبلی دیوان عدالت اداری در این مورد، به راحتی در محاکم قضایی قابل ابطال است.

فاطمی با بیان اینکه هنوز این دستورالعمل به دست ما نرسیده است، گفت: اما از طرف انجمن داروسازان ایران به وزیر بهداشت نامه نوشتیم و متذکر شدیم که این دستورالعمل غیرقانونی بوده و  قابل اجرا نیست.

نایب رییس انجمن داروسازان ایران تاکید کرد: در حال حاضر دو ضابطه تحت عنوان «ضابطه نظام توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل در داروخانه مصوب سال ۱۳۹۹» و «دستورالعمل تعیین داروخانه واجد شرایط توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل مصوب سال۱۴۰۰»  توسط سازمان غذا و دارو ابلاغ شده که در آن‌ها سه محل برای عرضه داروهای تحت کنترل در نظر گرفته شده است ‌که شامل مراکز ترک اعتیاد، داروخانه‌های بیمارستانی و داروخانه‌های واجد شرایط منتخب است.

فاطمی گفت: در این ضوابط کماکان مراکز درمان اختلالات مواد مخدر هم می‌توانند این داروها را عرضه کنند، اما اینکه در یک معاونت غیرمرتبط وزارت بهداشت دستورالعملی بنویسند که داروخانه‌ها را که محل اصلی عرضه همه داروها در دنیا هستند، مجاز  به فروش بعضی داروها ندانند، جای شگفتی دارد.